Wyciek tajnych dokumentów ZUS wstrząsnął opinią publiczną. Wyniki raportu dotyczącego przyszłych emerytur dla osób prowadzących działalność gospodarczą ukazują brutalną prawdę – oszczędzanie na emeryturę w obecnym systemie państwowym może nie wystarczy, by zapewnić godne życie na starość. Największymi poszkodowanymi mają być kobiety samozatrudnione. Wnioski są druzgocące i budzą niepokój wśród przyszłych emerytów w całej Polsce, w tym również w Krakowie.

Tajne dokumenty ZUS – dlaczego nie zostały ujawnione?

W 2023 roku ZUS zlecił przygotowanie szczegółowej analizy dotyczącej konsekwencji dobrowolnego oskładkowania dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Raport „Dobrowolne ubóstwo. O konsekwencjach dobrowolnego ZUS dla samozatrudnionych” został ukończony w czerwcu 2024 roku i przekazany do ZUS. Instytucja potwierdziła jego odbiór, lecz dokument nigdy nie trafił do opinii publicznej.

Według doniesień medialnych, wnioski zawarte w raporcie są tak szokujące, że ZUS zdecydował się go utajnić. Jednak jego treść przedostała się do mediów, ujawniając ponurą rzeczywistość przyszłych emerytur w Polsce.

Emerytura na głodowym poziomie?

Osoby prowadzone jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce mają możliwość samodzielnego deklarowania podstawy wymiaru składek emerytalnych. Aż 99,18% samozatrudnionych wybiera minimalną podstawę, co oznacza, że ich przyszłe emerytury będą dramatycznie niskie.

W najtrudniejszej sytuacji mają znaleźć się osoby obecnie w wieku 30-35 lat, których składki nie pozwolą na uzbieranie nawet minimalnej emerytury. Z raportu wynika, że państwo będzie zmuszone dopłacać do emerytur tych osób, co może doprowadzić do kryzysu finansowego systemu emerytalnego w przyszłości.

Kobiety samozatrudnione w szczególnie trudnej sytuacji

Szczególnie zagrożone ubóstwem emerytalnym są kobiety samozatrudnione. Dlaczego? Mają one niższy wiek emerytalny, częściej przerywają karierę zawodową ze względu na obowiązki rodzinne i często zarabiają mniej niż ich męscy odpowiednicy. W efekcie ich składki emerytalne są jeszcze niższe, co przekłada się na bardzo skromne świadczenia na starość.

System emerytalny do gruntownej reformy

Eksperci finansowi podkreślają, że obecny system emerytalny dla małych przedsiębiorców jest „dysfunkcjonalny” i nie odpowiada rzeczywistości gospodarczej. Przedsiębiorcy często zarabiają więcej niż pracownicy etatowi, ale płacą minimalne składki, co w przyszłości wymusi dopłaty ze strony budżetowej.

Dodatkowo, przyszłość emerytur w Polsce stoi pod znakiem zapytania z uwagi na zmiany demograficzne – starzejące się społeczeństwo oraz zmniejszającą się liczbę osób pracujących mogą doprowadzić do niewypłacalności systemu. Dlatego reforma ZUS jest nieunikniona, ale wciąż brak konkretnych działań ze strony rządu.

Jak zadbać o przyszłą emeryturę?

Trzy filary systemu emerytalnego

Polski system emerytalny opiera się na trzech filarach:

1. Pierwszy filar – ZUS

Emerytura z ZUS, która w przypadku samozatrudnionych jest niewystarczająca.

2. Drugi filar – OFE

Obejmuje otwarte fundusze emerytalne (OFE), które obecnie są w procesie reformy i częściowego przejścia do IKE.

3. Trzeci filar – dobrowolne formy oszczędzania

Trzeci filar to dobrowolne formy oszczędzania, takie jak:

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK)

Pracownicze Plany Kapitałowe (PPK) to system długoterminowego oszczędzania, który ma na celu zapewnienie dodatkowych środków na emeryturę. Jest to rozwiązanie skierowane głównie do osób zatrudnionych na etacie i funkcjonuje jako program współfinansowany przez pracownika, pracodawcę oraz państwo.

Jak działa PPK?

1. Składki – W ramach PPK składki są podzielone między pracownika, pracodawcę i państwo:
   • Pracownik wpłaca 2% swojego wynagrodzenia brutto (z możliwością dobrowolnej dopłaty do 4%).
   • Pracodawca dokłada 1,5% wynagrodzenia brutto (z możliwością dobrowolnej dopłaty do 4%).
   • Państwo co roku dopłaca dodatkowe środki w postaci dopłaty powitalnej (250 zł) i rocznych dopłat (240 zł).
2. Inwestowanie środków – Zebrane składki są inwestowane przez instytucje finansowe w fundusze o zróżnicowanym poziomie ryzyka, dostosowanym do wieku uczestnika.
3. Wypłata środków – Zgromadzone środki można wypłacić po osiągnięciu 60. roku życia bez konieczności płacenia podatku od zysków kapitałowych. Możliwe jest również wcześniejsze wypłacenie części środków w przypadku poważnej choroby lub zakupu mieszkania.

Czy warto przystąpić do PPK?

PPK jest rozwiązaniem korzystnym dla osób zatrudnionych na etacie, ponieważ pozwala na systematyczne budowanie oszczędności emerytalnych przy relatywnie niewielkim obciążeniu dla pracownika. Dodatkowo, ze względu na dopłaty ze strony pracodawcy i państwa, program oferuje znacznie większy zwrot niż tradycyjne indywidualne oszczędzanie.

Indywidualne Konta Emerytalne (IKE) i Indywidualne Konta Zabezpieczenia Emerytalnego (IKZE)

Dla samozatrudnionych lepszym wyborem mogą być IKE i IKZE. Te formy oszczędzania pozwalają na budowanie kapitału emerytalnego w sposób elastyczny i podatkowo korzystny. IKZE pozwala na odliczenie wpłat od podstawy opodatkowania, co może znacznie obniżyć bieżący PIT.

Podsumowanie – skontaktuj się, by zadbać o swoją przyszłość

Kraków, podobnie jak inne duże miasta w Polsce, skupia wielu samozatrudnionych, którzy mogą stanąć przed realnym problemem braku stabilności finansowej na emeryturze. Nie czekaj na decyzje polityczne – zadbaj o swoją przyszłość już dziś. Skontaktuj się ze mną, aby wspólnie przeanalizować Twoje możliwości i znaleźć najlepsze rozwiązania dostosowane do Twojej sytuacji finansowej.